Author :
Abstract
Bu çalışmada meslek etiğinin tanımı ve içeriğiyle ilgili bazı tespit, değerlendirme ve önerilerde bulunduk. Bu çerçevede öncelikle ülkemizde meslek etikleri üzerine yapılmış çalışmalarda ortaya çıkan etik ve meslek etikleri algısını belirlemeye çalıştık. Bu algının etik ve ahlak kavramının tanım ve içerikleriyle ilgili yorumlar bağlamında bir değerlendirmesini yaptık. Bunun sonucunda etik kavramının felsefi anlamda kabul edilmesi ve meslek etiğinin de bu çerçevede değerlendirilmesi gerektiğini önerdik. Felsefi anlamdaki meslek etiğinin içeri- ğini belirledikten sonra bu içeriği farklı açılardan temellendirme girişiminde bulunduk. Felsef ianlamdaki meslek etiğinin soru ve sorunlarıyla ilgili örnekler verdikten sonra, felsefi meslek etiğinin ne tür yararlar sağlayacağıyla ilgili de- ğerlendirmeler yaptık.
Keywords
Abstract
In this study we professed some fndings, evaluatons and suggestons related to defniton and content of professional/work ethic. In this context, frstly we tried to specify the percepton of ethic and professional ethic which was appear from the studies writen on professional ethics in Turkey. We evaluated this percepton in the context of commentaries regarding to defnitons and content of concept of ethic and moral. And consequently we suggested that it is necessary to accept the concept of ethic in the meaning of philosophical and to evaluate the professional ethic within this framework. Afer determining the content of philosophical professional ethic, we atempted to found this content in different aspects. Afer exemplifying relevant to questons and problems of philosophical professional ethic, we evaluated what advantage philosophical professional ethic procure.
Keywords
- 1 Elbette burada meslek etikleri üzerine yapılmış bütün çalışmaları bu çerçeveye dâhil et- memekteyiz. İleride çerçevesini netleştireceğimiz “felsefi meslek etiği” açısından örnek olabilecek önemli çalışmaların bulunduğunu da belirtmek isteriz (Bkz. Tepe (Yay. Haz.), 2009).
- 2 Etik (éthikos), ethos kavramından türemiştir. Ethos, Yunan düşüncesi ve etiğinde alışkan- lık, görenek, yönelim, eğilim, karakter gibi anlamlara gelir (Cevizci, 2010: 599). Ancak etik, tarihi seyri içerisinde farklı anlamlarda kullanılmıştır: Belirli insan gruplarının yaşamlarında somutlaşan değerler sistemi; ahlak ya da moral; aktüel ahlak ilkeleri bu anlamlardan bazısı olsa da asıl itibariyle etik bir felsefe alanıdır ve bu alan etik üzerine çalışmayı ifade etmektedir (Routledge, 2001: 256). Dolayısıyla etik; fazilet, rezilet, doğru ve yanlış eylemlerin alanını ifade etmekle birlikte etik teoride; etik değerlerin doğası, meşruiyeti ve yapısının anlaşılması amaçlanır. Bu noktada birisinin çıkıp erdemleri derecelendirip hangi erdemlerin daha esas teşkil edeceğini belirleme imkânı var mıdır sorusu ortaya çıkar. Bu açılardan bakılınca etik, felsefi anlamda ve alanda esas itibariyle sorgulamayı hedeflemektedir. Elbette etik alanda birtakım kurallar konulur ve bu durum da daha çok uygulamalı etik alanıyla ilgilidir. Uygulamalı etikte filozoflar özel durumlarla ilgili faziletlerin, reziletlerin, doğru ve yanlış eylemlerin adreslerini vermeyi amaçlarlar (Taliferro ve Marty, 2010: 80). Ancak bu durum, meslek etikleri üzerine yapılmış birçok çalışmada karşımıza çıkan, kanunlar, yönetmelikler, temel esas ve ilkeler ile uyulması gereken kurallar yığınının sıralaması şeklindeki durumdan oldukça farklıdır.
- 3 Bu konuda Tepe’nin şu ifadelerine bakmak gereklidir: “[Ahlak felsefesi] bazen de tek tek ahlakların üstünde, onları aşan bir ‘üst ahlak’ getirme çabası olarak görünür. Fakat her iki durumda da ahlak felsefesi, ilgili tüm insanlara, “yapılması ve kaçınılması gerekenler” konusunda her durumda geçerli olabilecek, bir takım ilkeler, kurallar önermektedir. Bu doğrudan yapılmadığı zaman dolaylı olarak ima edilmekte[dir]” (Tepe, 2011: 15). Kaynaklar
- Ateş, Nurettin (2012). “Öğretmenlik Meslek Ahlakı ve Mesleki Değerler.” Eğitim ve İnsani Bilim- ler Dergisi Teori ve Uygulama 3/6: 3-18.
- Aydın, İnayet (2006). Eğitimde ve Öğretimde Etik. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
- Cevizci, Ahmet (2008). Etiğe Giriş. İstanbul: Paradigma Yayınları.
- Cevizci, Ahmet (2010). Felsefe Sözlüğü. İstanbul: Paradigma Yayınları.
- Çotuksöken, Betül (2003). “Felsefe Açısından Etik: Tanımlar–Sınırlar.” Türkiye Mühendislik Ha- berleri. 423: 12-16.
- Descartes, Réne (1997). Metod Üzerine Konuşma. Çev. Mehmet Karasan. Ankara: MEB Bsmv.
- Durkheim, Emile (1986). Meslek Ahlakı. Çev. Mehmet Karasan. İstanbul: MEB Bsmv.
- Erdoğan, Çetin (2012). “İlköğretim Okul Müdürlerinin Davranışlarının Etik İlkelere Uygunluğu.” Kastamonu Eğitim Dergisi 20/2: 503-518.
- International Federation of Accountants (IFA) (2010). Handbook of the Code of Ethics for Pro- fessional Accountants. Electronic Book. (ISBN: 978-1-60815-061-8).
- İşgüden, Burcu ve Çabuk, Adem (2006). “Meslek Etiği ve Meslek Etiğinin Meslek Yaşamı Üzerin- deki Etkileri.” Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 9/16: 59-86.
- Karababa, İhsan ve diğerleri (2004). Etik Ahlak ve Meslek Etikleri. Ankara: TMMOB Elektrik Mühendisleri Odası Yayınları.
- Koslovski, Peter (2009). “Etik ve Hekimlik Etiği”, Harun Tepe (Yay. Haz.), Etik ve Meslek Etikleri (ss.47-65) içinde. Ankara: Türk Felsefe Kurumu.
- Kuçuradi, İonna (2009). “Felsefî Etik ve “Meslek Etikleri”.” Harun Tepe (Yay. Haz.), Etik ve Mes- lek Etikleri (ss.27-43) içinde. Ankara: Türk Felsefe Kurumu.
- Nutku, Uluğ (2003). “Felsefi Etik.” C. Ü. Tıp Fakültesi Dergisi (Özel Ek: 8. Halk Sağlığı Günleri, Halk Sağlığı ve Sosyal Bilimler, 23 - 25 Haziran 2003 Sivas) 25 (4): 20-21.
- Örs, Yaman (2009). “Biyotıp Etiği ve Felsefenin Sınırları.” Harun Tepe (Yay. Haz.), Etik ve Meslek Etikleri (ss.67-79) içinde. Ankara: Türk Felsefe Kurumu.
- Özlem, Doğan (2010). Etik Ahlak Felsefesi. İstanbul: Say Yayınları.
- Özmen, Fatma ve Güngör, Ali (2008). “Eğitim Denetiminde Etik.” İnönü Üniversitesi Eğitim Fa- kültesi Dergisi 9/15: 137-155.
- Routledge (2001). Concise Routledge Encyclopedia of Philosophy. London - New York: Routle- dge.
- Taliaferro, Charles ve Marty, Elsa J. (eds.) (2010). A Dictionary of Philosophy of Religion. New York - London: Continuum.
- Tepe, Harun (Yay. Haz.) (2009). Etik ve Meslek Etikleri. Ankara: Türk Felsefe Kurumu.
- Tepe, Harun (2011). Etik ve Metaetik. Ankara: Türk Felsefe Kurumu.
- Tepe, Harun (1997). “Etik ve “Meslek Etikleri”: Kavram Ve Sorunlar.” (Eds. ?). III. Ulusal Tesisat Mühendisliği Kongresi ve Sergisi (Mevcut Durum Analiz Raporları ve Panel Bildirileri) (ss.71-75) içinde. İzmir: Makine Mühendisleri Yayınları.
- Türk Tabipler Birliği (TTB) (2012). Hekimlik Meslek Etiği Kuralları. Ankara: Türk Tabipler Birliği Yayınları.
- Uzun, Elif Mercan ve Elma, Cevat (2012). “Okul Öncesi Öğretmenlerinin Mesleki Etik İkilemleri Çözümleme Biçimleri.” Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi 1/3: 279-287.
- Uzun, Ruhdan (2007). İletişim Etiği Sorunlar ve Sorumluluklar. Ankara: Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi Basımevi.
- Yetişken, Hülya (2005). “Meslek Normlarının Etik İmkan Ve Sınırları.” Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi 22/1: 73-78.
- Williams, John R. (ed.) (2006). Dünya Hekimler Birliği Tıp Etiği Elkitabı. Çev. Murat Civaner. Ankara: Türk Tabipler Birliği Yayınları.
