Author :
Abstract
Bu çalışmanın amacı edebi metin türlerinden biri olan romanı, din sosyolojisi parametreleriyle çözümleme girişimidir. Diğer bir ifadeyle, pergelin durduğu sabit nokta olarak din sosyolojisi disiplini romanın katlarını açmaya çalışmıştır. Katları açılan metin, Orhan Pamuk’un Kar adlı eseridir. Çözümleme için öncelikle toplumsal bir metin olarak romanın fonksiyonu tanımlanmış, ardından din sosyolojisi havzasındaki yeri gösterilmeye çalışılmıştır. Sonrasında örnek metinde dini kimlikle tanıtlan cinsiyet topolojilerinin göstergebilimsel analizi yapılmış, bu topolojilere atedilen kavramlar çıkartılmıştır. Hipotetik olarak, dindar topolojilerin romanda nasıl temsil edildiği ve realiteye yakınlığı sorgulanmış, metindeki figürasyonları yaratan sürecin incelenmesi sonucunda, hayali cemaatteki cinsiyet kurgusunun yazarından bağımsız olmayan varlığı görülmüştür. Bu haliyle ayna işlevi yüklenen toplumsal metin olarak romanın, sıfır derecedeki yazından uzakta olduğu saptanmıştır.
Keywords
Abstract
The aim of this study is to atempt analyzing the novel which is a kind of literary texts through the lenses of parameters in the sociology of religion. In other words, the discipline of sociology of religion has targeted to unfold the narratve flow of events. The unfolded text is Kar writen by Orhan Pamuk. In order to analyze this text, frstly, the role of novel is described then the place of it in the sociological feld is tried to be pointed. Afer that, religious typologies of gender are analyzed by the semiological perspectve of Barthes and the concepts of these constructed typologies are deduced. The representaton of religious typologies in the case study are tested and interrogated in terms of social reality. As a result, it is discerned that the constructon of religious typologies of gender in the case study is related to the residue derived from the writer’s habitus. It can be argued that the case study of Kar, as a social text expected to be a mirror, is not approaching to the zero degree of writng.
Keywords
- 2 Orhan Pamuk’un Kar adlı eserini bazı edebiyat eleştirmenleri popüler kültür ürünü olarak görmektedir. Sağlık (2004:214) popüler roman yazarlarının okuyucuyu fenomen olarak gördüğünü, onlara yönelik yazdığını söylemekte, bu haliyle bu tür romanları çok zengin veriler taşıyan sosyolojinin ilgi alanına giren metinler olarak kabul etmektedir. Bu nedenle Sağlık’a (2004:212) göre popüler roman olarak Kar, intihar olayı, türban meselesi, doğuda evlilik geleneği, Kemalist sol ve faaliyetleri, toplumsal bir yara olarak yoksulluk gibi sosyolojik açıdan önemli temaları işlemektedir. İster edebi metin, ister popüler kültür ürünü olarak değerlendirilsin, yazının edebi niteliğini ölçmek veya değerlendirmek bu çalışmanın sınırlarını aşacağından, romana “toplumsal metin” olarak yaklaşılmıştır.
- 4 Pamuk’un Tuğrul Eryılmaz ile röportajı için bknz http://www.milliyet.com.tr/2002/01/24/ sanat/asan.html
- 5 Pamuk’un Nuriye Akman ile röportajı için bknz http://arsiv.zaman.com.tr/2002/02/03/ roportaj/default.htm Kaynaklar
- Alver, K. (2004). Edebiyat Sosyolojisi İncelemeleri. Ankara: Hece.
- Alver, K. (2006). Türkiye’de Edebiyat Sosyolojisi Literatürü –Bir Bibliyografya Denemesi: Sosyo- loji Dergisi. 12, 185-232.
- Anderson, B. (2011). Hayali Cemaatler. İ. Savaşır (çev.). İstanbul: Metis.
- Barthes, R. (2006). Romanın Hazırlanışı I. Yaşamdan Yapıta. M. Rifat ve S. Rifat (çev.). İstanbul: Sel.
- Barthes, R. (2009). Yazının Sıfır Derecesi, Yeni Eleştirel Denemeler. T. Yücel (çev.). İstanbul: Yap Kredi.
- Barthes, R. (2009a). Metis Seçkileri Roland Barthes. Yazı ve Yorum. T. Yücel (haz. ve çev.). İs- tanbul: Metis.
- Barthes, R. (2012). Göstergebilimsel Serüven. M. Rifat ve S.Rifat (çev.). İstanbul: Yapı Kredi.
- Bourdieu, P. (1995). Pratik Nedenler: Eylem Kuramı Üzerine. H.Tufan (çev.). İstanbul: Kesit
- Elias, N. (2011). Uygarlık Süreci. Cilt I. İstanbul: İletişim.
- Güngör, E. (1989). Edebiyat ve Din. İslamın Bugünkü Meseleleri içinde. İstanbul: Ötüken, 112- 127.
- http://www.milliyet.com.tr/2002/01/24/sanat/asan.html Meriç, C. (1998). Kırk Ambar. Cilt I. İstanbul: İletişim.
- Meriç, C. (2013). Sosyoloji Notları ve Konferanslar. İstanbul: İletişim.
- Nooy, W. (2001). Stories and Social Structure: A Structural Perspective on Literature in Society. D. Schram ve G.Steen (Ed.). The Psychology and Sociology of Literature içinde. Amsterdam: Benjamins, 359-377.
- Northcott, M. S. (2010). Din Araştırmalarında Sosyolojik Yaklaşımlar. A.F. Kılıç (çev.). Toplum Bilimleri Dergisi. Haz. 4 (7), 265-292.
- Pamuk, O. (2002). Kar. İstanbul: İletişim.
- Pamuk, O. (7 Aralık 2006). Babamın Bavulu. Nobel Konuşması. The Nobel Foundation. http:// www.nobelprize.org/nobel_prizes/literature/laureates/2006/pamuk-lecture_tu.pdf
- Okutan, B. B. (2012). Türkiye’de Popüler Kültür ve Din İlişkisi: Kadın Üzerine Bir Araştırma (İs- tanbul Örneği). Yayınlanmamış Doktora Tezi. İstanbul: MÜSBE.
- Sağlık, Ş. (2004). Popüler Romanlar ve Edebiyat Sosyolojisi. K.Alver (Ed.). Edebiyat Sosyolojisi İncelemeleri içinde. Ankara: Hece, 181-217.
- Stael, M. (1989). Edebiyata Dair. S. Hatay ve V. Hatay (çev.). İstanbul: Mili Eğitim Bakanlığı.
- Stendhal, H. (2003). The Red and The Black a Chronicle of 1830. B. Raffel (çev.). New York: The Modern Library.
- Todorov, T. (2011). Edebiyat Kavramı ve Öteki Denemeler. N. Sevil (çev.). İstanbul: Sel.
